Als er niet zoveel mensen in nare situaties terechkwamen door zo’n crisis zou het bijna grappig zijn: de tegengestelde geluiden die je hoort. De één stelt dat de crisis alweer bijna over is, eind van het jaar ofzo. De ander stelt dat het ergste nog moet komen. Ik ben geneigd het laatste te geloven maar heb daar zeker geen wetenschappelijke onderbouwing voor. De eerste vraag is natuurlijk: wat is het einde van de crisis?
Voor de ene bedrijfstak is dat een ander moment dan voor de andere. Waar op sommige plekken het belangrijkste leed misschien inderdaad wel geleden is zal het elders nog heftig gaan oplaaien. Wat is eigenlijk de algemene definitie van ‘crisis’? Alleen daarmee kun je objectief gaan beoordelen of de crisis voorbij is toch?
Eigenlijk heb ik niet zoveel met die algemene uitspraken. Ze worden natuurlijk allemaal gedaan vanuit de specifieke positie van degene die de uitspraak doet. Vaak zit er ook een stuk belang achter. Het is goed te begrijpen dat de commercie graag stelt dat er niets (meer) aan de hand is. Dan gaan mensen misschien weer kopen. Leidende politici willen het land geruststellen, angst niet aanwakkeren en zullen daarom niet al te negatieve uitspraken doen. De oppositie daarentegen gaat graag tekeer over hoe erg het allemaal is, en vooral hoe slecht de regering het aanpakt. Wetenschappers dan maar geloven, de onafhankelijke economisch specialisten? Tja, die hebben vaak ook een politieke kleur. Of bekijken de wereld in ieder geval vanuit een bepaalde overtuiging.
Ik weet het niet en eerlijk gezegd denk ik er ook niet zo heel veel over na. Omdat ik niet denk dat het enige zin heeft om me af te vragen wanneer de crisis afgelopen is. En jij, heb jij er wel een mening over?
Lees ook:Oh ja… het is crisis
Lees ook:Bespaartip: Uitje voor weinig
Lees ook:Bespaartip: bellen via de computer
Lees ook:Crisis voor je vakantiegeld?
Lees ook:Icesavers sparen nu in oude sok
Het heeft inderdaad misschien weinig zin om je af te vragen wanneer de crisis voorbij is (je kunt er immers weinig aan doen), maar het is wel belangrijk! Waar iedereen bang voor is, is die neerwaartse spiraal van minder werk, dus minder bestedingen, dus minder werk, dus minder bestedingen, enz. Als dat maar hard genoeg doorzet, heeft op het laatst niemand meer werk, geld, eten (ja je wil er niet aan denken).
Dus praten we onszelf maar uit de put. Het gevaar daarvan is dat we ons gaan baseren op te rooskleurige cijfers, die in een later stadium weer een lijk uit de kast doen vallen…
Voor mij is DAT de essentiele vraag in deze tijden: waar houdt ‘positief kijken’ op, en waar begint misleiding? Waar en wanneer is het verstandig om de waarheid te verdraaien, en wanneer wordt dat crimineel? Kortom, wat is waar en wat is niet waar?
Goed voorbeeld waren de onroerend goed prijzen in de VS in februari. Die waren hoger dan in januari. Iedereen juichte hosanna! Zie je wel! Einde van de recessie!! Totdat iemand fijntjes opmerkte dat wanneer je seizoensinvloeden bij de cijfers betrok, bleek dat ze nog nooit zo slecht waren geweest (in februari worden door de jaren heen ALTIJD meer huizen verkocht dan in januari).
En intussen lenen overheden meer en meer; allemaal leningen die ooit moeten worden afbetaald. Van wellicht minder inkomen. Dus zetten we de geldpersen aan, inflatie, oorlog… oh ik moet ophouden…
Ik zie het, net als Ron, niet zo rooskleurig in. Op dit moment zijn de gevolgen in Nederland nog niet zo voelbaar. De ontslagen vallen tot nu toe nog mee en de meeste mensen merken nog niet zo veel van achteruitgang. Kenmerkend is bijvoorbeeld dat er weinig verandering optreedt in de besteding van het vakantiegeld: veel mensen gebruiken het geld daadwerkelijk voor de vakantie.
Ik ben bang dat we er over een jaar wel anders tegenaan kijken. De werkeloosheid zal dan flink hoger zijn, de salarissen stijgen bijna niet en de pensioenen blijven op het zelfde peil. Dit terwijl de kosten van levensonderhoud wel stijgen, ook al lijkt de inflatie laag te blijven. Een en ander werkt dus traag door, waardoor veel mensen op dit moment denken dat het allemaal wel meevalt.
Bovendien, en Ron wijst daar ook al op: de rekening van alle extra uitgaven die het kabinet gedaan heeft en nog gaat doen, zal ooit betaald moeten worden. De consequenties daarvan voelen we nu ook nog niet. Nee, ik vrees dat we nog heel lang geconfronteerd zullen worden c.q. blijven met de crisis en alle gevolgen daarvan.
Ik denk dat we het snel zullen weten. Veel bedrijven hebben het financieel erg zwaar en gaan nu de zomerperiode tegemoet. Deze periode is voor veel bedrijfstakken altijd een hele slechte periode (bouw, makelaars, financiele dienstverlening, consultancy) die dit jaar vanwege de slechte cashpositie wel eens dubbel zo hard aan kan komen. Als je als bedrijf (en groter gezien: als economie) de komende 4 maanden nog redelijk door kunt komen, dan zou het mij niet verbazen als het daarna weer beter gaat. Want volgens mij hebben veel Nederlanders geld genoeg om te spenden (er is nog nooit zo veel gespaard als nu), maar stellen ze belangrijke aankopen uit vanwege de angst dat de crisis hen ook zal gaan raken. Ik verwacht (hoop is wellicht een beter woord…) dat die angst na de zomer wat zal wegvloeien en dat de economie dan weer op gang zal komen.
Ik wil je optimisme niet gelijk de grond in boren, maar ik heb me laten vertellen dat de Nederlandse economie voor 75 procent van handel met het buitenland afhankelijk is. Met andere woorden; dan mag er in Nederland nog leuk ‘gespendeerd’ worden, maar als dat in het buitenland niet gebeurt, bijten we hier nog altijd op een houtje… En aangezien de Nederlandse economie momenteel in gunstige zin afsteekt ten opzichte van alles om ons heen, ziet het er niet bijster rooskleurig uit…
(Oww… ik zie je denken: sommige mensen zien ook overal donderwolken…
)
Dat het er niet rooskleurig uitziet, ben ik met je eens. Maar de verwachtingen zijn ook niet rooskleurig. Alhoewel we de komende maanden zeker nog heel veel slecht nieuws gaan horen, verwacht ik (hoop ik
) dat het laatste kwartaal toch wat aan gaat trekken. Vergelijk het met de huizenmarkt. Ik denk dat de gemiddelde woning momenteel al wel tussen de 10 en 15% minder waard geworden is. Er wordt echter al gesproken over een toekomstige daling van 40%. Als het dan uiteindelijk maximaal 20% wordt, is het nog steeds heel stevig, maar valt het voor velen toch nog mee. Gezien de extreem slechte verwachtingen zie ik wel ruimte voor meevallers.
Aanvulling: dat wil niet zeggen dat er geen mensen zijn die langdurig last van de crisis zullen houden. Voor veel ondernemers zal deze crisis het einde betekenen. Ook veel beleggers (vastgoedjongens..) zullen heel lang moeten herstellen. Dit geldt ook voor mensen die hun pensioenvermogen op korte termijn nodig hebben, etc.etc. Voor veruit de meeste Nederlanders zal deze crisis echter volgens mij geen blijvende gevolgen hebben. Tenzij inderdaad het ergste nog moet komen…
Natuurlijk zijn er een aantal mensen die er bekaaid van af gaan komen. Als je drie jaar voor je pensioen zit en altijd tegoedertrouw je premie hebt betaald en dit opgebouwde vermogen is door onverantwoorde investeringen door snelle boys grotendeels verdampt, dan is dat heel triest.
En je baan verliezen is niet leuk, maar ook niet het einde van je leven.
Maar met sommige andere klagers heb ik echt geen medelijden. Als je vermogen op de beurs verdampt is, dan heb je daar meestal ook nooit voor gewerkt. Sterker nog, je hebt met de hebzucht de korte termijn politiek binnen dit soort bedrijven aangewakkerd en mede de kiem gelegd voor dit hele verhaal.Het zijn niet alleen de banken die verantwoordelijk zijn, maar eenieder die de afgelopen 10-20 jaar deze “geldzucht”normaal vond. En de laatste 10 jaar hebben we met z’n allen ook dat patserige gezever aan moeten horen van 20% per jaar rendement op hun vermogen. Iedere boeren… kan op zijn klompen aanvoelen dat dat ook niet kan als de rente op 4-5 % staat.
En om nog maar te zwijgen over de CEO’s van grote bedrijven, die zichzelf ondernemer durven te noemen. Ze hebben nog nooit geen cent van zichzelf geinvesteerd in de bedrijven waar ze verantwoordelijk zijn voor het inkomen van duizenden werknemers en de kreet: “werknemers zijn je grootste bezit” wordt nu ook net zo makkelijk overboord gezet.
Het geleuter over de crisis, terwijl we nog gemiddeld genomen in zo’n ongelofelijke luxe leven is hemeltergend. En helaas zien we nog steeds niet in dat dit zo niet kan blijven duren. Als de hele wereldbevolking consumeert zoals wij de afgelopen jaren gedaan hebben (en dat kennelijk als normaal zijn gaan beschouwen)dan zijn we over minder dan 10 jaar door onze natuurlijke hulpbronnen heen.
In dat kader verwijs ik graag naar een boekje van een econoom uit de jaren ’70: Fritz Schumacher, die deze crisis, en de crisis die nog gaat volgen als we zo door denken te kunnen gaan. In hoe kleiner, hoe beter beschrijft deze man met een acurate nauwkeurigheid hoe onze afhankelijkheid van olie tot een steeds onrechtvaardigere verdeling van welvaart gaat leiden, met alle gevolgen van dien.En zoals we weten is de olie bijna op…Denk is na wat een crisis we dan gaan krijgen. We zijn voor onze 1e levensbehoeften volledig afhankelijk geworden van olie. Dus de crisis is een “mooie”aanleiding om daar nu eens echt iets aan te gaan doen. En allemaal!
Als we deze recessie nu eens zouden zien als een waarschuwingssignaal dat het nu echt 5 voor 12 is, en dat we echt op een andere manier met elkaar en met deze wereld om zouden moeten leren gaan…..
Voor de goede orde: Ik heb zojuist mijn baan opgezegd om voor de 4e keer in mijn leven als zelfstandige te beginnen en zie volop mogelijkheden in deze “crisis” Het zou ook voor anderen een aanleiding mogen zijn om te herbezinnen hoe we moeten ondernemen en de mens en zijn welzijn (en niet alleen zijn welvaart)weer centraal te stellen.
Mijn betoog lijkt wat somber, maar ik zie dus ook heel veel lichtpunten. Maar denken dat we straks weer op de oude egoistische (en dus vernietigende)manier door kunnen gaan is m.i. een illusie waar we snel uit moeten ontwaken
Volgens mij heeft wat de meeste mensen denken behoorlijk invloed op hoe het zich zal ontwikkelen. Zolang we met z’n allen denken dat het slecht gaat en nog slechter zal worden, is de kans vrij groot dat dat ook gaat uitkomen. Mensen die verwachten dat er zware tijden aankomen, zullen minder snel grote investeringen doen, zoals huizen en auto’s.
Hierdoor bestaat de kans dat vooral de huizenmarkt verder verzwakt en zelfs kan instorten. Dat heeft natuurlijk weer mega-gevolgen voor het uitgavenpatroon van de mensen die erin betrokken raken. Combineer dat met het feit dat lenen momenteel een stuk lastiger is dan pakweg een jaar geleden (wat ik trouwens wel een goede ontwikkeling vind) en dat leidt tot een behoorlijke terugval in de bestedingen. Nou hebben we daar natuurlijk al veel van gezien, dus de vraag is of dat nog verder gaat.
Het kan namelijk ook zomaar omdraaien, als mensen de toekomst weer wat zonniger gaan inzien. De laatste tijd lees en hoor je in ieder geval minder doemverhalen, dus dat lijkt me wel een goede ontwikkeling. Ook de beurzen staan wereldwijd al weer ruim 30% boven het dieptepunt, dus wie weet…